27 MAYIS 1960 ASKERİ DARBE MAĞDURLARI VE MİRASÇILARINA TAZMİNAT
01.07.2020 tarih ve 31172 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7248 sayılı Kanunla, 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile kurulan Yüksek Soruşturma Kurulu ve Yüksek Adalet Divanı tarafından haklarında soruşturma ve kovuşturma yürütülenlerin bu soruşturma ve kovuşturmalar sebebiyle uğradıkları manevi zararlar ile bu kişilerin malvarlığı değerlerinin müsadere edilmesinden kaynaklı maddi zararlarının karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu kapsamda 24.02.2021 tarih ve 31405 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3564 Karar Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile “27 Mayıs 1960 Askeri Darbe Mağdurlarının Zararlarının Tazmini Amacıyla Kurulan Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları” yayımlanarak yürürlüğe girmiş, Komisyonun Çalışmasına İlişkin Usul ve Esaslar uyarınca belirlenen üç aylık başvuru süresi 25 Şubat 2021 tarihinde başlamış ve 25 Mayıs 2021 tarihinde sona ermiştir. Komisyon başvuru süresinin sona ermesiyle incelemelerini yaparak Eylül 2021 itibariyle kararları yazmış ve Aralık 2021 itibariyle söz konusu kararlar ilgililerine tebliğ edilmeye başlanmıştır. Komisyon adına basına yapılan açıklamada, 3.052 başvurunun 1.457’sinin kabul edildiği ve 370 zarar gören ile ilgili manevi tazminata hükmedildiği belirtilmiştir.
Yapılan basın açıklamasında, Yüksek Adalet Divanı kararlarında müsadereye ilişkin hüküm bulunmadığından bahisle maddi zarara ilişkin tüm başvuruların reddedildiği ve sadece manevi tazminata karar verildiği belirtilmiştir.
KOMİSYON’UN VERMİŞ OLDUĞU KARARA KARŞI MAĞDUR VEYA MİRASÇILARI NE YAPACAKLAR?
Komisyon Kararına Karşı İtiraz ve Dava Süreci
“27 Mayıs 1960 Askeri Darbe Mağdurlarının Zararlarının Tazmini Amacıyla Kurulan Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları” madde 12/1 gereği, Komisyon kararına karşı kararın tebliğini izleyen tarihten itibaren 15 gün içinde bir defaya mahsus olmak üzere doğrudan Komisyon’a veya Komisyona iletilmek üzere Valiliklerin İl Yazı İşleri Müdürlüklerine verilecek bir dilekçe ile itiraz edilebilir.
Komisyon kararına karşı komisyona yapılacak bu itiraz değerlendirildikten sonra itiraz hakkında verilen karara karşı, başvurucu 30 gün içinde ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay’da dava açabilir. Danıştay’da açılacak davalarda karar ve ilam harcı maktu olarak alınmaktadır.
Dava Aşamaları
7248 Sayılı Kanun’un Geçici Madde 1/4 gereği, bu davalar acele işlerden sayılır. Dolayısıyla bu davalara ivedi yargılama usulü uygulanacaktır.
2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 20/A-2/c maddesi gereği, Danıştay, ilk derece mahkemesi sıfatıyla davanın açılmasına müteakip 7 gün içinde ilk incelemesini yapar ve dava dilekçesi ile eklerini tebliğe çıkartır.
Savunma süresi dava dilekçesi ve eklerinin tebliğinden itibaren 15 gündür. Bu süre bir defaya mahsus olmak üzere en fazla 15 gün uzatılabilir. Savunmanın verilmesi veya savunma verme süresinin geçmesiyle dosya tekemmül etmiş sayılır (2577 Sayılı Kanun madde 20/A-2/d).
Bu davalar dosyanın tekemmülünden itibaren en geç bir ay içinde karara bağlanır. Ara kararı verilmesi, keşif, bilirkişi incelemesi ya da duruşma yapılması gibi işlemler ivedilikle sonuçlandırılır (2577 Sayılı Kanun madde 20/A-2/f).
Verilen nihai kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir (2577 Sayılı Kanun madde 20/A-2/g).
Temyiz dilekçeleri üç gün içinde incelenir ve tebliğe çıkarılır (2577 Sayılı Kanun madde 20/A-2/h).
Temyiz dilekçelerine cevap verme süresi on beş gündür (2577 Sayılı Kanun madde 20/A-2/ı).
Temyiz istemi en geç iki ay içinde karara bağlanır. Karar en geç bir ay içinde tebliğe çıkarılır (2577 Sayılı Kanun madde 20/A-2/j).
İdari Yargılama Usulü Kanunu’ndaki ivedi yargılama usulüne ilişkin düzenleme kapsamında, tebligat süreleri de dikkate alındığında böyle bir dava sürecinin ve dava sonucunda kararın kesinleşmesinin takriben 7 ila 12 ay arasında sonuçlanması beklenmektedir.
Danıştay’da dava aşamasının tamamlanmasına ve kararın kesinleşmesine müteakip, davacılar kesinleşen kararın icrası için idareye başvurarak 30 gün içinde ödeme yapılmasını talep edebilecektir.